Ponad 200 samorządów oraz 102 straże miejskie uczestniczą w tegorocznej, XIV edycji Programu Odpowiedzialnej Sprzedaży wyrobów tytoniowych STOP18! 8 września br. w Ogólnopolski Dzień Odpowiedzialnej Sprzedaży zaostrzono kontrole sklepów spożywczych. Koordynatorzy akcji przekazali strażnikom miejskim „czarne listy" z adresami sklepów podejrzanych o łamanie zakazu sprzedaży wyrobów tytoniowych niepełnoletnim.

Według najnowszego badania Programu STOP18!, 63 proc. sprzedawców sprzedałoby papierosy osobie wyglądającej zdecydowanie na mniej niż 18 lat. Pod lupę Koordynatorów STOP18! trafiła również szara strefa handlu, która jest doskonałym źródłem zaopatrzenia niepełnoletnich w wyroby tytoniowe.

Podczas Ogólnopolskiego Dnia Odpowiedzialnej Sprzedaży została uruchomiona nowa odsłona strony www.sklepdokontroli.pl. Obecnie, obok anonimowego zgłaszania adresów punktów podejrzanych o sprzedaż papierosów niepełnoletnim, można podać miejsce, w którym niepełnoletni kupują wyroby tytoniowe z przemytu. Tanie papierosy z przemytu są dla niepełnoletnich dodatkową zachętą do palenia. Tylko w pierwszej połowie 2011 roku na bazarach i targowiskach Izba Celna zatrzymała ponad 5,5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Ilość skonfiskowanego towaru pokazuje skalę problemu. Dlatego istotne jest prowadzenie kampanii edukacyjnych zwiększających świadomość problemu wśród sprzedawców i społeczeństwa.
„Priorytetem jest dla nas egzekucja dobrego, już istniejącego prawa regulującego handel wyrobami tytoniowymi. Niepokój budzi sprzedaż niepełnoletnim papierosów z przemytu oraz tania alternatywa dla papierosów - legalny, niżej opodatkowany tytoń luzem. Niska cena zwiększa zainteresowanie niepełnoletnich palaczy" - mówi Michał Pełczyński, krajowy koordynator Programu STOP18! - „Likwidowanie miejsc nielegalnego handlu, asertywna odmowa sprzedaży oraz wyższe opodatkowanie tytoniu luzem mają dużą szansę zniechęcić niepełnoletnich do palenia" - dodaje.
Okazuje się, że miejscem sprzedaży nielegalnych papierosów nie zawsze musi być ławka w parku lub targowisko. „Posiadamy adresy legalnych punktów sprzedaży, które sprzedają niepełnoletnim tanie papierosy z przemytu" - mówią Koordynatorzy Programu STOP18! i podają przykłady zgłoszeń internautów z Lubaczowa („Sprzedaje nieletnim, przeważnie produkty bez akcyzy z Ukrainy"), Bydgoszczy („Sprzedaż bez akcyzy, na sztuki") i Otwocka („Sprzedaje 13-15 latkom, a także handluje ruskimi papierosami spod lady").
Poza anonimowym zgłoszeniem na stronie www.sklepdokontroli.pl można też podać swoje dane osobowe i stanąć przed Sądem Rejonowym w roli świadka. Dotychczas zgodę na to wyraziło 14 osób.
Sprzedawcy za sprzedaż wyrobów tytoniowych niepełnoletniemu grozi mandat w wysokości 500 zł. Dodatkowe mandaty 100 zł i 150 zł otrzyma odpowiednio za sprzedaż papierosów na sztuki oraz za brak obowiązkowego oznakowania punktu sprzedaży informacją o zakazie sprzedaży wyrobów tytoniowych osobom do lat 18. W przypadku odmowy przyjęcia mandatu sprawa trafia przed Sąd Rejonowy, który może wymierzyć karę grzywny do 2000 zł.
Czy sprzedawcy rzeczywiście otrzymują takie kary? Koordynatorzy Programu STOP18! zapytali Prezesów ponad 50 Sądów Rejonowych o ilość spraw przeciwko sprzedawcom wyrobów tytoniowych, prowadzonych w okresie 6 miesięcy
po znowelizowaniu tzw. ustawy tytoniowej (15 listopad 2010 - 15 maja 2011 r.). Okazuje się, że w tym czasie 73 proc. sądów nie prowadziło żadnej sprawy przeciwko sprzedawcy wyrobów tytoniowych. Jeżeli nakładane były grzywny, to w zdecydowanej większości nie przekraczały one 200 zł. Jedynie Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi Południe nałożył grzywnę w wysokości 510 zł. To 10 zł więcej niż wysokość mandatu nakładanego przez Policję i Straż Miejską.
Na Mazowszu uczestnikami XIV edycji Programu STOP18! są m.in. Mińsk Mazowiecki, Mława, Wołomin, Brok, Sońsk, Prażmów, Żuromin, Płock, Kałuszyn, Marki, Garwolin, Gostynin, Chorzele, Drobin, Serock, Przasnysz, Sulejówek, Szydłowiec, Podkowa Leśna, Sochaczew i Warszawa.
Tegoroczna edycja Programu STOP18! potrwa do listopada. Koordynatorzy akcji przewidują, że materiały edukacyjne dotrą do kilkudziesięciu tysięcy punktów sprzedaży wyrobów tytoniowych. Jesienią do Parlamentarzystów trafi Raport STOP18!, który ma uczulić polityków na problem dostępu niepełnoletnich do wyrobów tytoniowych, w tym papierosów z szarej strefy.